048 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 29 آيتون ۽ 4 رڪوع آھن
قرآن مجيد
مُترجم: عبدالمؤمن ميمڻ
اِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُّبِيْنًا 1ۙ
(اي پيغمبر!) اسين توکي کُليل سوڀ ڏني آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻلِّيَغْفِرَ لَكَ اللّٰهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْۢبِكَ وَمَا تَاَخَّرَ وَيُتِـمَّ نِعْمَتَهٗ عَلَيْكَ وَيَهْدِيَكَ صِرَاطًا مُّسْتَـقِيْمًا 2ۙ
ته جيئن الله، (ان جي ذريعي) تنهنجا اڳلا ۽ پويان سمورا قصور معاف ڪري ڇڏي ۽ توتي پنهنجي نعمت پوري ڪري ڇڏي (يعني شروعاتي ۽ آخري نبوي ذميوارين جو بار هلڪو ڪري) ۽ توکي پنهنجي سنئين واٽ تي قائم رکي.
— عبدالمؤمن ميمڻوَّيَنْصُرَكَ اللّٰهُ نَــصْرًا عَزِيْزًا 3
۽ ته جيئن الله تنهنجي زبردست مدد فرمائي.
— عبدالمؤمن ميمڻهُوَ الَّذِيْٓ اَنْزَلَ السَّكِيْنَةَ فِيْ قُلُوْبِ الْمُؤْمِنِيْنَ لِيَزْدَادُوْٓا اِيْـمَانًا مَّعَ اِيْـمَانِهِمْ ۭ وَلِلّٰهِ جُنُوْدُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ عَلِــيْمًا حَكِـيْمًا 4ۙ
اهو الله ئي ته هيو جنهن مسلمانن جي مُرجهايل دلين ۾ پنهنجي پاران طاقت ۽ ايمان جو روح پيدا ڪيو ته جيئن انهن جي ايماني قوت ۾ تازگي پيدا ٿي پوي. زمين جي لشڪرن ۽ آسمان جي لشڪرن جون فوجون الله جي هٿ وس آهن، بي شڪ! هو عليم ۽ حڪيم آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻلِّيُدْخِلَ الْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِنٰتِ جَنّٰتٍ تَـجْرِيْ مِنْ تَـحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِيْنَ فِيْهَا وَيُكَفِّرَ عَنْهُمْ سَيِّاٰتِهِمْ ۭ وَكَانَ ذٰلِكَ عِنْدَ اللّٰهِ فَوْزًا عَظِيْمًا 5ۙ
(مؤمنن جي دلين تي خاص رحمت ان ڪري نازل فرمايائين) ته جيئن مؤمن مردن ۽ عورتن کي اهڙين جنتن ۾ داخل ڪري جن جي هيٺان نهرون وهي رهيون هونديون ۽ هو جنت ۾ هميشه رهندا- ۽ جيئن انهن جون مدايون کانئن دور ڪري ڇڏي ۽ اها (مؤمنن لاءِ گناهن جي معافي ۽ جنت ۾ داخلا) الله وٽ تمام وڏي ڪاميابي آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻوَّيُعَذِّبَ الْمُنٰفِقِيْنَ وَالْمُنٰفِقٰتِ وَالْمُشْرِكِيْنَ وَالْمُشْرِكٰتِ الظَّاۗنِّيْنَ بِاللّٰهِ ظَنَّ السَّوْءِ ۭ عَلَيْهِمْ دَاۗىِٕرَةُ السَّوْءِ ۚ وَغَضِبَ اللّٰهُ عَلَيْهِمْ وَلَعَنَهُمْ وَاَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ ۭ وَسَاۗءَتْ مَصِيْرًا 6
۽ (پڻ ان لاءِ به الله پنهنجي خاص رحمت نازل ڪئي ته) الله، منافق مردن ۽ منافق عورتن ۽ مشرڪ مردن ۽ مشرڪ عورتن کي سزا ڏي جيڪي الله بابت بدگمانيون پيدا ڪندا آهن. انهن ماڻهن تي بڇڙي گردش آهي، مٿن الله جو غضب آهي ۽ الله مٿن لعنت ڪئي آهي ۽ انهن جي لاءِ جهنم تيار ڪري ڇڏيو آهي جيڪو ڏاڍو بڇڙو ٺڪاڻو آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻوَلِلّٰهِ جُنُوْدُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ عَزِيْزًا حَكِـيْـمًا 7
۽ آسمانن ۽ زمين جا سمورا لشڪر الله جا آهن ۽ الله زبردست ۽ ڪامل حڪمت وارو آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻاِنَّآ اَرْسَلْنٰكَ شَاهِدًا وَّمُبَشِّرًا وَّنَذِيْرًا 8ۙ
(اي پيغمبر!) بي شڪ، اسين توکي گواهي ڏيندڙ- خوشخبري ڏيندڙ ۽ (گمراهيءَ ۽ خباثت جي نتيجي کان ماڻهن کي) خوف ڏياريندڙ بڻايو آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻلِّتُؤْمِنُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ وَتُعَزِّرُوْهُ وَتُوَقِّرُوْهُ ۭ وَتُسَـبِّحُوْهُ بُكْرَةً وَّاَصِيْلًا 9
ته جيئن توهين الله تي، ۽ ان جي رسول تي ايمان آڻيو ۽ ان جي مدد ڪريو، ۽ ان جي تعظيم ۽ توقير ڪريو ۽ صبح شام ان جي تسبيح ڪندا رهو.
— عبدالمؤمن ميمڻاِنَّ الَّذِيْنَ يُبَايِعُوْنَكَ اِنَّـمَا يُبَايِعُوْنَ اللّٰهَ ۭ يَدُ اللّٰهِ فَوْقَ اَيْدِيْهِمْ ۚ فَــمَنْ نَّكَثَ فَاِنَّـمَا يَنْكُثُ عَلٰي نَفْسِهٖ ۚ وَمَنْ اَوْفٰى بِــمَا عٰهَدَ عَلَيْهُ اللّٰهَ فَسَيُؤْتِيْهِ اَجْرًا عَظِيْمًا ۧ10
جيڪي ماڻهو اسلام جي داعيءَ جي هٿ تي اطاعت جي بيعت جو هٿ ڏين ٿا ته (اهو اسلام جي داعيءَ جو هٿ ناهي هوندو بلڪه) دراصل خود خدا جو هٿ هوندو آهي، ته هاڻي جيڪو ماڻهو واعدو ٽوڙيندو ته اهو پنهنجي بُري خاطر ئي واعدو ٽوڙيندو ۽ جيڪو اهو واعدو پاڙيندو جيڪو الله سان ڪيو اٿس ته الله کيس تمام وڏو اجر عطا ڪندو.
— عبدالمؤمن ميمڻسَيَقُوْلُ لَكَ الْمُخَلَّفُوْنَ مِنَ الْاَعْرَابِ شَغَلَتْنَآ اَمْوَالُنَا وَاَهْلُوْنَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا ۚ يَقُوْلُوْنَ بِاَلْسِنَتِهِمْ مَّا لَيْسَ فِيْ قُلُوْبِهِمْ ۭ قُلْ فَـمَنْ يَّـمْلِكُ لَكُمْ مِّنَ اللّٰهِ شَـيْـــــًٔا اِنْ اَرَادَ بِكُمْ ضَرًّا اَوْ اَرَادَ بِكُمْ نَفْعًا ۭ بَلْ كَانَ اللّٰهُ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِيْرًا 11
(اي نبي!) اهي ڳوٺاڻا جيڪي (غزوهء حديبيه ۾) پٺتي رهجي ويا هيا، اهي ضرور اچي توکي چوندا ته: اسان کي اسان جي مالن ۽ آڪهه (جي فڪرات) منجهائي رکيو هيو، (جنهن ڪري تو سان گڏ هلي نه سگهياسين هاڻي) تون اسان جي لاءِ بخشش جي دعا گهر! اهي ماڻهو پنهنجين زبانن سان اها ڳالهه ڪن ٿا جيڪا انهن جي دلين ۾ ناهي، (اي پيغمبر!) چوينِ جيڪڏهن الله توهان کي نقصان پهچائڻ چاهي يا ڪو نفعو پهچائڻ چاهي ته ڪير آهي، جيڪو توهان جي معاملي ۾ الله جي آڏو ڪنهن شيءِ جو اختيار رکندو هجي؟- بلڪه (ڳالهه اها آهي ته) جيڪو ڪجهه توهين ڪندا آهيو، الله هر شيءِ کان با خبر آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻبَلْ ظَنَنْتُمْ اَنْ لَّنْ يَّنْقَلِبَ الرَّسُوْلُ وَالْمُؤْمِنُوْنَ اِلٰٓى اَهْلِيْهِمْ اَبَدًا وَّزُيِّنَ ذٰلِكَ فِيْ قُلُوْبِكُمْ وَظَنَنْتُمْ ظَنَّ السَّوْءِ ښ وَكُنْتُمْ قَوْمًۢا بُوْرًا 12
(اصل ڳالهه اها ڪانهي جيڪا توهين ڪري رهيا آهيو) بلڪه توهين اهو سمجهي ڇڏيو هيو ته هاڻي پيغمبر ۽ مسلمان پنهنجن ڀاتين ڏانهن ڪڏهن به ڪونه موٽندا ۽ اهو گمان توهان جي دلين کي به ڀلو لڳو ۽ توهان طرحين طرحين بدگمانيون ڪيون ۽ توهان برباد ٿيڻ وارا ماڻهو آهيو!
— عبدالمؤمن ميمڻوَمَنْ لَّمْ يُؤْمِنْۢ بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ فَاِنَّآ اَعْتَدْنَا لِلْكٰفِرِيْنَ سَعِيْرًا 13
۽ جن ماڻهن الله ۽ ان جي رسول تي ايمان نه آندو ته اسان ڪافرن جي لاءِ ڀڙڪندڙ باهه تيار ڪري رکي آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻوَلِلّٰهِ مُلْكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ يَغْفِرُ لِمَنْ يَّشَاۗءُ وَيُعَذِّبُ مَنْ يَّشَاۗءُ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ غَفُوْرًا رَّحِيْمًا 14
سمورن آسمانن ۽ زمين جي بادشاهين جو بادشاهه الله آهي هو جنهن کي وڻي معاف ڪري ڇڏي ۽ جنهن کي وڻيس عذاب ڪري ۽ الله وڏو بخشڻهار نهايت مهربان آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻسَيَقُوْلُ الْمُخَلَّفُوْنَ اِذَا انْــطَلَقْتُمْ اِلٰى مَغَانِـمَ لِتَاْخُذُوْهَا ذَرُوْنَا نَتَّبِعْكُمْ ۚ يُرِيْدُوْنَ اَنْ يُّبَدِّلُوْا كَلٰمَ اللّٰهِ ۭ قُلْ لَّنْ تَتَّبِعُوْنَا كَذٰلِكُمْ قَالَ اللّٰهُ مِنْ قَبْلُ ۚ فَسَيَقُوْلُوْنَ بَلْ تَـحْسُدُوْنَنَا ۭ بَلْ كَانُوْا لَا يَفْقَهُوْنَ اِلَّا قَلِيْلًا 15
جڏهن توهين (خيبر جون) غنيمتون کڻڻ هلندؤ ته اهي ئي ماڻهو (جيڪي حديبيه ۾) پٺتي رهجي ويا هيا، (۽ سچا ڪوڙا بهانا بيان ڪري رهيا هئا) توکي اچي ضرور چوندا ته اسان کي به پاڻ سان ورتيون هل! اهي ماڻهو چاهين ٿا ته هو الله جي فرمان کي بدلائي ڇڏين، کين چئه ته توهين هرگز اسان سان نه هلي سگهندؤ. الله، اڳواٽ ئي ائين فرمائي ڇڏيو آهي- تنهن تي اهي چوندا: (نه، بلڪه) توهين اسان سان ساڙ ٿا ڪريو، (حالانڪه اها ڳالهه ڪانهي) بلڪه اهي ماڻهو اصل ڳالهه کي سمجهن گهٽ ٿا.
— عبدالمؤمن ميمڻقُلْ لِّـلْمُخَلَّفِيْنَ مِنَ الْاَعْرَابِ سَـتُدْعَوْنَ اِلٰى قَوْمٍ اُولِيْ بَاْسٍ شَدِيْدٍ تُقَاتِلُوْنَهُمْ اَوْ يُسْلِمُوْنَ ۚ فَاِنْ تُطِيْعُوْا يُؤْتِكُمُ اللّٰهُ اَجْرًا حَسَـنًا ۚ وَاِنْ تَتَوَلَّوْا كَـمَا تَوَلَّيْتُمْ مِّنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا اَلِـــيْمًا 16
تون انهن پٺتي رهندڙ ڳوٺاڻن کي چئي ڇڏ ته توهان کي اهڙن ماڻهن سان مقابلي جي دعوت ڏني ويندي جيڪي ويڙهاڪ هوندا- توهين ساڻن جنگ جوٽيو يا هو پاڻ تابعدار بڻجي وڃن، پوءِ ان وقت (ڳوٺاڻؤ!) جيڪڏهن تابعداري ڪندؤ ته الله توهان کي بهتر اجر ڏيندو، ۽ جيڪڏهن توهين منهن مَٽي ڇڏيندؤ جيئن توهان ان کان اڳ (حديبيه جي موقعي تي) منهن مَٽي ڇڏيو هيو ته الله توهان کي دردناڪ عذاب جي سزا ڏيندو.
— عبدالمؤمن ميمڻلَيْسَ عَلَي الْاَعْـمٰى حَرَجٌ وَّلَا عَلَي الْاَعْرَجِ حَرَجٌ وَّلَا عَلَي الْمَرِيْضِ حَرَجٌ ۭ وَمَنْ يُّطِعِ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ يُدْخِلْهُ جَنّٰتٍ تَـجْرِيْ مِنْ تَـحْتِهَا الْاَنْهٰرُ ۚ وَمَنْ يَّتَوَلَّ يُعَذِّبْهُ عَذَابًا اَلِـــيْمًا ۧ17
باقي انڌي تي ڪوئي گناهه ڪونهي ۽ نه ڪي منڊي تي ڪو گناهه آهي ۽ نه ڪي بيمار تي ڪو گناهه آهي (جيڪڏهن اهي ماڻهو جهاد ۾ شريڪ نه ٿين ته!) ۽ جيڪو الله ۽ ان جي رسول جي اطاعت ڪندو ته الله کين باغن ۾ داخل ڪندو جن جي هيٺان نهرون وهي رهيون هونديون ۽ جيڪو شخص روگرداني ڪندو ته الله ان کي دردناڪ عذاب جي سزا ڏيندو.
— عبدالمؤمن ميمڻلَقَدْ رَضِيَ اللّٰهُ عَنِ الْمُؤْمِنِيْنَ اِذْ يُبَايِعُوْنَكَ تَـحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِيْ قُلُوْبِهِمْ فَاَنْزَلَ السَّكِيْنَةَ عَلَيْهِمْ وَاَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِيْبًا ۙ18
بي شڪ! الله مؤمنن کان راضي ٿي چڪو جيڪي وڻ جي هيٺان توسان بيعت ڪري رهيا هيا پوءِ الله انهن جي دلين جو حال ڄاڻي ورتو، ان ڪري الله مٿن خاص رحمت نازل فرمائي ۽ بدلي ۾ کين تڪڙي سوڀ عطا فرمائي.
— عبدالمؤمن ميمڻوَّمَغَانِـمَ كَثِيْرَةً يَّاْخُذُوْنَهَا ۭ وَكَانَ اللّٰهُ عَزِيْزًا حَكِـيْمًا 19
۽ جهجهي مقدار ۾ مالِ غنيمت به ڏنائين جيڪو اهي ماڻهو ماڻي رهيا هيا ۽ الله زبردست ۽ وڏي حڪمت وارو آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻوَعَدَكُمُ اللّٰهُ مَغَانِـمَ كَثِيْرَةً تَاْخُذُوْنَهَا فَعَجَّلَ لَكُمْ هٰذِهٖ وَكَفَّ اَيْدِيَ النَّاسِ عَنْكُمْ ۚ وَلِتَكُوْنَ اٰيَةً لِّــلْمُؤْمِنِيْنَ وَيَهْدِيَكُمْ صِرَاطًا مُّسْتَقِيْمًا ۙ20
الله توهان سان جهجهي مالِ غنيمت جو واعدو ڪري چڪو آهي جيڪو توهين حاصل ڪندؤ. في الحال هن توهان کي فوري طور اها (خيبر جي غنيمت) عطا فرمائي ۽ ماڻهن جا هٿ توهان جي خلاف کڄڻ کان روڪي ڇڏيائين ته جيئن اهو واقعو مؤمنن جي لاءِ هڪ نشاني بڻجي پوي ۽ جيئن هو توهان جي سنيئن دڳ ڏانهن رهنمائي ڪري.
— عبدالمؤمن ميمڻ